Eens stond op facebook: “Bijzonder moment. Terug van een week vakantie. De toren van Nederweert zichtbaar in de verte. Blijft mooi.” Met daaronder een zomerse foto waarbij hét Nederweerter herkenningspunt letterlijk hoog boven het maisveld uittorende. En dat al meer dan vijf eeuwen lang. Sta daar maar ‘ns bij stil. Dat was tijd voor een feestje.

Toren startpunt voor Torenfeesten
In 2019 werd de restauratie van de toren afgerond. In 2022 werd het 555-jarig aangegrepen om hét baken van Nederweert, ook wel de Peelwachter genoemd, in het spotlicht te zetten. Dit verjaardagsfeest was bedoeld als startpunt van jaarlijkse activiteiten en festiviteiten bij en rondom speciale locaties in Nederweert, zoals de Lambertustoren. Daarom noemen we het voortaan de Torenfeesten.

Van iedereen
Het initiële doel van het comité, door vm. burgemeester Henk Evers opgericht, was betrokkenheid creëren bij de toren en fondsen werven voor de renovatie. Nu, zoveel jaren later, staat het comité voor de uitdaging langdurige verbintenissen aan te gaan met inwoners en geïnteresseerden om de toren en ander historisch erfgoed op een laagdrempelige manier blijvend onder de aandacht te brengen bij inwoners van Nederweert.

Voorzitter en vm. burgemeester van Nederweert, Fons Jacobs: “De toren is ‘van’ alle Nederweertenaren. Al generaties lang. Daardoor maakt het deel uit van de identiteit van de Nederweertenaren. Als je van verre de toren ziet, dan weet je dat je bijna thuis bent.”

Burgemeester Birgit Op de Laak vertegenwoordigt het gemeentelijk eigenaarschap van dit rijksmonument en treedt op als ambassadeur. “De bijzondere verjaardag van de toren in 2022 was alle reden voor feest! Ook in de jaren daarna. Geniet van wat Nederweert te bieden heeft: historie, live muziek, vertier, gezelligheid en samen eten. Laat je verrassen.”  

Wat was en wat is
Hoewel de toren onlosmakelijk met de kerk verbonden is, heeft het een zelfstandige functie. Er is zelfs een bijnaam voor: Wachter van de Peel. Dat komt door de hoogte, tot aan de eerste torentrans 41 meter, en de functie die de toren daardoor kreeg. In tijden van oorlog werd hij als uitkijkpost gebruikt, voor het laatst in WOII.

Het belang van deze hoge toren werd vele jaren eerder ook al door keizer Napoleon onderkend. In 1802 liet hij de ligging van de Lambertustoren nauwkeurig inmeten ten opzichte van de torens van onder andere Peer (B), Sittard en Herungen (D). Hierbij werd de driehoeksmeting toegepast: het hele land werd in driehoeken opgedeeld, het zogenoemde driehoeksnet. Men deed dit aan de hand van hoge meetpunten in het land, zoals de Nederweerter toren. Zo konden grote gebieden in Nederland maar ook in België en Duitsland in kaart worden gebracht. Dit is de reden dat de toren sinds 1861 ook deel uitmaakt van de driehoeksnetten van onze buurlanden.

In 1892 werd de toren een van de belangrijkste elementen in het Nederlandse rijksdriehoeksnet. De denkbeeldige lijn tussen Amersfoort en Nederweert vormde de ruggengraat van het Nederlandse meetnet. Vanaf de toren had je met goed zicht en een verrekijker ongehinderd zicht op de 51 km verderop staande toren van Ubachsberg in Zuid-Limburg.

In 1902 kreeg de toren de huidige spits, die opnieuw ingemeten moest worden. Wat bleek: de spits was 10 cm verschoven! (bron: Alfons Bruekers).

Hoe het ook zij, een bouwwerk zo groot en hoog als dit is een waar huzarenstuk voor die tijd. Om nog maar te zwijgen van het vakmanschap van de mannen die deze toren voor Nederweert hebben gebouwd. Alleen al voor hun inzet mag de verjaardag van de toren ieder jaar gevierd worden!